Cuba markanxa, (estatales) ukan irnaqirinakan payllawipax 15 (dólares mensuales) ukha ch’uxña qulqinakaruw chanipax makhatti

Los precios de los productos alimenticios se han incrementado durante los últimos tiempos en Cuba (Foto cortesía de la autora)

Cuba markan jichha qhipa maranakanx manq’añ juyranakan chaninakapax irxattatawa, ukañkamax (estatales) ukan irnaqirinakan payllawinakapax janiw irxatkiti, paschpakiskiwa. (jamuq apsurin mayacht’asinitapa)

Cuba markanx (estatales) ukan irnaqirinakarux janiw payllawix irxattatakanïti, ukjam sasaw Central de Trabajadores de Cuba uka jichha jikthaptäw tantachäwinx tukuyarux amtawayapxi, ukjamax janiw jiltañapkam irxattatakaniti.

Aka markanxa, (estatales) ukan irnaqirinakan payllawipax 15 (dólares mensuales) ukha ch’uxña qulqinakaruw chanipax makhatti (según la tasa de cambio de la moneda oficial cubana) ukat jakañatakix jichha qhipa maranakanx jilxattatawa, kunjamtix yaqhip manq’añ yänak Estadox yanapt’kan ukanakax janiw utjxiti. Ukarusti, qhatunakan manq’añ yänakan chaninakapax
qhanpachw irxattataw uñjata.

Irpiri cubano Raul Castro jupax arsuwa,

sería irresponsable y con efectos contraproducentes disponer un aumento generalizado de los salarios en el sector estatal, ya que lo único que causaría es una espiral inflacionaria en los precios, de no estar debidamente respaldado por un incremento suficiente de la oferta de bienes y servicios.

Juchaspaw jan sum amuyt’as (estatales) uksankirinakar payllawix irxatatañapaxa, ukjam irxatatatxa, taqikun yanakas yaqha amuyunakampiw irxatayataspaxa, ukats kunayman yanakas janis arxatatakasp ukjam amuyutaspaw säkiw arsüna.

Taqikun jilxatipanx jichha qhipa maranakan Cuba markanx payllaw irxattäwitx aruskipañax kutt’arakikiwa. Ukhjamatwa, jichha chhijllata Ulises Guilarte (secretario de la organización) ukana,jupax qhanancht’anwa; yaqhipawjanakan akjamaxutjaspa:

…causa de desmotivación, apatía y desinterés por el trabajo, con las consiguientes afectaciones en la disciplina laboral, el éxodo de trabajadores calificados hacia actividades mejor remuneradas pero menos exigentes desde el punto de vista profesional, produciéndose sin dudas un proceso de descapitalización de la fuerza de trabajo, lo que ha impactado fundamentalmente en las ramas industriales básicas, el Ministerio de la Construcción y otros, además de la negativa cada vez más frecuente a ser promovidos a responsabilidades de dirección.

…irnaqañatjamax lup’iñ llakisiñ jaytxañ ukhjamanwa, ukat Ministerio de la Construcción ukankirinaka, anqaxan askinjam suma qullqichanïr uñt’at irnaqirinaka, ukat yaqha irnaqirinakamp kunaw akjam jan walt’ayatax jikxattasipxäna, ukjamarus jupanakan amuyunakapax descapitalización ukaw irnaqäwtuqit utjañapa, janiw sapakutis ukjamak uñjatakaspati sapxiwa, ukat khitinakatix ukjam amtapxi jupanakan juchanakapaw aka jan walt’aw utjatapaxa sasaw arsupxi.

Raul Castro jupax arsunwa, (servicios médicos) ukanakatakix irxattataniwa, kunatix anchhichanakax waranqa waranqa qullirinakaw markasanx irnaqasipki, ukats jupanakatakix
anqaxanx akans walt’ataw irnaqañatakix utji sasaw yatiyäna.

2011 maran Chinuqa phaxsinxa, Habana markanx Brasil markat (embajador) ukjam utjkki jupax arsunw jichha maranx markajanx cubano qullirinakax 11 waranqa ukhaniw pisin jakasirinakar ukat jan jasak puriñawjanakan yanapt’as irnaqasipkki sasaw qhanañchäna.
Aka Sur-Sur yanapt’äwix Organización Panamericana de la Salud ukan chimpuntataw jikxatata, ukat Cubarux niya $500 waranqan waranqap ch’uxña qullqimpiw maranx yanapt’äni.

Esquinas de Cuba, Alejandro Ulloa blugupan amuyt'i :

(…) De no lograr abundantes inversiones extranjeras, al igual que la recapitalización de importantes sectores productivos, la economía cubana estará moviéndose en este círculo vicioso, que atenta a todas luces contra el incremento del poder adquisitivo de los salarios, verdadero problema que afecta a la población hoy.

(…) anqaxa markanakat jan qullqichawinakax utjkan ukhaxa, (economia cubana) ukax akan utjki ukjamarjamaw uñjatäni, ukampirus uka llakix taqinirupuniw payllaw irxatatañapäkis
uksankirinakarus jan walt’ayspa, ukat jichhurunx aka jan walt’awix chiqpachans taqpach markachiriruw jan walt’ayi, ukjamarus khitinakatix kust’at achuyapki jupanakatakis kikiparakiwa.

Aruskipäwimp qallantama

Amp suma, qillqirinaka Mantaña »

Guidelines

  • Taqpach amuy qillqatanakax mä moderadoran uñakipatawa. Mayat jilx jan amuy qillqatam apayamti, jan ukax spam ukjamaspawa.
  • Mayninakar yäqañamp uñjama. Jan wali amuy qillqäwinakamp qillqatanakax janiw aprobatakaniti.