Machu Pichur sarañ yaqha InkaThakhi jikxattapxi

Machu Picchu. Imagen del usuario szeke en Flickr. CC BY-NC-SA 2.0.
Mara t’aqa phaxsin nayrïri urunak saraqkipana 2014, sitio web Hostel World Cusco-Peru ukax yatiyiwa santuario histórico de Machu Picchu [Montaña Antigua o Montaña Mayor en quechua, arux Imperio de los Incas ukan apnaqatänwa] ukax “Mi gran aventura” sat atipäw utjkan ukanw nayraqat atipt’awayatayna, ukjamat sitio web ukankirinakax destino favorito de los turistas sas chhijllawayapxatayna.
#MachuPicchu Machu Picchu ukax uraqpachan munkañawa, ukat juk’amp uñjañatakix utjaskiwa http://t.co/mTXQyiGF1S pic.twitter.com/JgEzSdCCTc
— TV Perú Noticias (@tv_peru) mara t’aqa 10, 2014
Mä machaq sarañ Inka Thakhiw Machu Picchun jikxattas sasaw yatiyäwx uñstayapxi, ukat uka yatiyäwix khuskhat taqiniruw puri, Wayraqtambo [Tambo de los Vientos], ukat Machu Picchu qhipaxanjam utt’ata, kawkhattix llaqta inkax askinjam uñjaskäna ukhata. Ukjamats Yatiyäwix Dirección Desconcentrada de Cultura de Cusco sitio web ukw utt’ayäna.
Cusco 2.0 laphinx yatiyäw utjatapatx yatiyiwa, kawkhantix jichhaki uñstki thakhix ukxata:
El impresionante camino descubierto consta de aproximadamente un kilómetro y medio de largo y entre 1.20 y 1.40 metros de ancho, variando según la topografía del terreno. Aún no puede ser apreciado en su totalidad por estar cubierto por vegetación, pero gracias al equipo de investigadores del Parque de Machu Picchu, algunos tramos pudieron ser liberados de la maleza y árboles que los cubrían, evidenciando muros de contención de factura inca de hasta tres metros de altura.
Machaq thakhi jikxatatax niya mä kilumitru ukat medio de largo y 1.20 y 1.40 metros de ancho ukch’awa siwa, según la topografía del terreno. Jichhakamax janiw sum ukch’pach uñjatakiti, chuxña alinakamp imantatawa, ukjamats Parque de Machu Picchu ukan yatxatirinakan yanapt’apampix yaqhipawj sarañanakax chuxña alinakamp quqanakamp chhaqtayatan ukanakax apsutawa, ukat thiyanakanjam inkan sarañapanx niya kimsa chillt’a ukch’a amsta pirqatanakaw utji sasa.
Ukjamatsa, sitio web Mystery Planet siwa:
Hoy en día solo el 25 por ciento de la red vial inca es visible. El resto fue destruida antaño por los conquistadores o contemporáneamente por construcciones modernas. Aún así, investigadores en Machu Picchu anunciaron el reciente hallazgo de una nueva sección de camino […] ubicada en la parte posterior de la montaña Machu Picchu, entre los sitios arqueológicos de Wiñay Huayna e Intipata.
Jichhurkamax 25 por ciento ukhakiw inka sarañ thakix sumpachx uñjasi. Ukat jilpachax nayrja maranakaw machaq utachañanakatak t’unthapitaxatapa. Ukjamipansa, Machu Pichun yatxatirinakax yaqha machaq inka thakhi utji […]Machu Pikchu uka qullu qhipaxanjam jikxatasi, Wiñay Huayna ukat Intipata sat utjki uka niya jak’anakanjam jikxatasi sasaw yatiyapxi.
Ukjamatsa, blog Revista Voces del Ministerio ukanx kikiparakiw Inka thakhi jikxatapxi ukjatx yatiyapxäna:
El Camino Inca (Qhapaq Ñan, en idioma indígena) es una red vial de 40.000 kilómetros que unía Perú, Chile, Colombia, Ecuador, Argentina y Bolivia que se acabó de construir durante el imperio inca y cuya mayor parte se encuentra en Perú.
Varios gobiernos de la región han solicitado, de manera conjunta a la ONU, que declare al Camino del Inca como Patrimonio Cultural de la Humanidad.
Inka Thakhi (Qhapaq Ñan) ukax 40.000 kilómetros ukch’a sarañ thakhinwa, ukat Perú, Chile, Colombia, Ecuador, Argentina, Bolivia uka markanak mayacht’arakïna, ukax inkanakan sarnaqawipan lurasïna, ukat jichhax Peru markan jilpach jikqxatasi. Uksatuqinx walja gobiernos sat irpirinakax mayacht’asis ONU ukarux mayipxiwa, Inka Thakhi ukax Patrimonio Cultural de la Humanidad ukjam utt’ayatäpan sasa.
Twitter ukan arkirinakax yatiyäwitx amuyasipxanwa, ukatx jupanakatx waljaniw santuario cusqueño ukan jamuqanak apsut uñacht’ayapxäna:
#MachuPicchu yaqha sarañ Inka Thakh jikxatawayapxi. 1.5km ukch’a sarañankiwa, ukat ukanjam Inka thakhi luratx uñjasma pic.twitter.com/llYHK2Uk2W
— Visita Perú (@peru) mara t’aqa 9, 2014
[VIDEO] Machu Pichur sarañ Inka Thakhix ‘mochileros’ jupanakatakis wali askiwa. http://t.co/sXRx5N5Vq0
— AméricaNoticias.pe (@noticiAmerica) junio 6, 2014
Niyamakis catalanes ukan arkirinakax yatiyäwin mayacht’asipxanwa:
Descobert un tram del Camí #Inca construït fa 500 anys que porta al #MachuPicchu. S'havia mantingut ocult a la selva http://t.co/9q1vlXkD5y
— Sapiens.cat (@sapienscat) junio 12, 2014
500 maranakan lurat Machu Pichur sarañ mä Inka Thakhi jikxattapxi. Ukasti, ch’umi quqaquqa taypin imantat utjaskatayna.
Categoria-naka

Jichha Latin America Histuryanaka
-
9 Sata qallta phaxsi 2020Bolivia
Aymar markax kunats Bolivia markan utt'asïwip jan amtañ munapki?
-
28 Anata phaxsi 2019Venezuela
Dijaawa Wotunnöi: mä jisk’a uñjaw yekuana aru jach’anchayañataki
Aruskipäwir chikancht'asima (unete a la conversación)
Categoria-naka
Jichha amuy qillqatanaka
Global Voices: Taqichiqatapxtwa, juk'amp sarantañatak yanapt'apxita
Wali askipuniw uraqpachan ukham may may markanakatpach irnqt'añaxa. Muy interesante trabajar sin importar las fronteras...
Anatäwin “gooooooool” qhichwa arun uñt'ayäwipa
Wali kust'atapuniwa. Muy interesante en idioma Quechua.
Yanapt’asiw amtax uraqpachat aynacht’at ayllunanakan janïr jan walt’äwinak purinkipan mapanak luri
El Proyecto es muy interesante, me dio gusto de traducir al Aymara. Pues que siga adelante...
Audio
Phaxsin qillqatanaka
- Lapaka phaxsi 2020 1 Qillqata
- Taypi sata phaxsi 2020 4 Qillqatanaka
- Sata qallta phaxsi 2020 1 Qillqata
- Qasäwi phaxsi 2020 1 Qillqata
- Willka kuti phaxsi 2019 1 Qillqata
- Llamayu phaxsi 2019 1 Qillqata
- Achuqa phaxsi 2019 1 Qillqata
- Anata phaxsi 2019 2 Qillqatanaka
- Jallu qallta phaxsi 2018 1 Qillqata
- Sata qallta phaxsi 2018 2 Qillqatanaka
- Anata phaxsi 2018 2 Qillqatanaka
- Chinuqa phaxsi 2018 1 Qillqata
- Jallu qallta phaxsi 2017 1 Qillqata
- Lapaka phaxsi 2017 2 Qillqatanaka
- Taypi sata phaxsi 2017 4 Qillqatanaka
- Sata qallta phaxsi 2017 2 Qillqatanaka
- Lakan phaxsi 2017 6 Qillqatanaka
- Willka kuti phaxsi 2017 2 Qillqatanaka
- Mara t'aqa phaxsi 2017 6 Qillqatanaka
- Llamayu phaxsi 2017 8 Qillqatanaka
- Qasäwi phaxsi 2017 3 Qillqatanaka
- Achuqa phaxsi 2017 5 Qillqatanaka
- Anata phaxsi 2017 7 Qillqatanaka
- Chinuqa phaxsi 2017 7 Qillqatanaka
- Jallu qallta phaxsi 2016 7 Qillqatanaka
- Lapaka phaxsi 2016 1 Qillqata
- Taypi sata phaxsi 2016 7 Qillqatanaka
- Lakan phaxsi 2016 8 Qillqatanaka
- Willka kuti phaxsi 2016 7 Qillqatanaka
- Mara t'aqa phaxsi 2016 3 Qillqatanaka
- Llamayu phaxsi 2016 6 Qillqatanaka
- Qasäwi phaxsi 2016 4 Qillqatanaka
- Achuqa phaxsi 2016 2 Qillqatanaka
- Anata phaxsi 2016 6 Qillqatanaka
- Chinuqa phaxsi 2016 12 Qillqatanaka
- Jallu qallta phaxsi 2015 5 Qillqatanaka
- Lapaka phaxsi 2015 6 Qillqatanaka
- Taypi sata phaxsi 2015 9 Qillqatanaka
- Sata qallta phaxsi 2015 10 Qillqatanaka
- Lakan phaxsi 2015 7 Qillqatanaka
- Willka kuti phaxsi 2015 12 Qillqatanaka
- Mara t'aqa phaxsi 2015 9 Qillqatanaka
- Llamayu phaxsi 2015 7 Qillqatanaka
- Qasäwi phaxsi 2015 8 Qillqatanaka
- Achuqa phaxsi 2015 4 Qillqatanaka
- Anata phaxsi 2015 6 Qillqatanaka
- Chinuqa phaxsi 2015 4 Qillqatanaka
- Jallu qallta phaxsi 2014 5 Qillqatanaka
- Lapaka phaxsi 2014 6 Qillqatanaka
- Taypi sata phaxsi 2014 9 Qillqatanaka
- Sata qallta phaxsi 2014 5 Qillqatanaka
- Lakan phaxsi 2014 11 Qillqatanaka
- Willka kuti phaxsi 2014 4 Qillqatanaka
- Mara t'aqa phaxsi 2014 5 Qillqatanaka
- Llamayu phaxsi 2014 11 Qillqatanaka
- Qasäwi phaxsi 2014 9 Qillqatanaka
- Achuqa phaxsi 2014 6 Qillqatanaka
- Anata phaxsi 2014 11 Qillqatanaka
- Chinuqa phaxsi 2014 11 Qillqatanaka
- Jallu qallta phaxsi 2013 6 Qillqatanaka
- Lapaka phaxsi 2013 5 Qillqatanaka
- Taypi sata phaxsi 2013 4 Qillqatanaka
- Sata qallta phaxsi 2013 11 Qillqatanaka
- Lakan phaxsi 2013 11 Qillqatanaka
- Willka kuti phaxsi 2013 12 Qillqatanaka
- Mara t'aqa phaxsi 2013 6 Qillqatanaka
- Llamayu phaxsi 2013 11 Qillqatanaka
- Qasäwi phaxsi 2013 17 Qillqatanaka
- Achuqa phaxsi 2013 19 Qillqatanaka
- Anata phaxsi 2013 19 Qillqatanaka
- Chinuqa phaxsi 2013 16 Qillqatanaka
- Jallu qallta phaxsi 2012 14 Qillqatanaka
- Lapaka phaxsi 2012 15 Qillqatanaka
- Taypi sata phaxsi 2012 14 Qillqatanaka
- Sata qallta phaxsi 2012 14 Qillqatanaka
- Lakan phaxsi 2012 16 Qillqatanaka
- Willka kuti phaxsi 2012 15 Qillqatanaka
- Mara t'aqa phaxsi 2012 10 Qillqatanaka
- Llamayu phaxsi 2012 14 Qillqatanaka
- Qasäwi phaxsi 2012 17 Qillqatanaka
- Achuqa phaxsi 2012 13 Qillqatanaka
- Anata phaxsi 2012 9 Qillqatanaka
- Chinuqa phaxsi 2012 14 Qillqatanaka
- Jallu qallta phaxsi 2011 15 Qillqatanaka
- Lapaka phaxsi 2011 11 Qillqatanaka
- Taypi sata phaxsi 2011 12 Qillqatanaka
- Sata qallta phaxsi 2011 13 Qillqatanaka
- Lakan phaxsi 2011 19 Qillqatanaka
- Willka kuti phaxsi 2011 13 Qillqatanaka
- Mara t'aqa phaxsi 2011 14 Qillqatanaka
- Llamayu phaxsi 2011 14 Qillqatanaka
- Qasäwi phaxsi 2011 13 Qillqatanaka
- Achuqa phaxsi 2011 15 Qillqatanaka
- Anata phaxsi 2011 16 Qillqatanaka
- Chinuqa phaxsi 2011 8 Qillqatanaka
- Jallu qallta phaxsi 2010 12 Qillqatanaka
- Lapaka phaxsi 2010 8 Qillqatanaka
- Taypi sata phaxsi 2010 2 Qillqatanaka
- Sata qallta phaxsi 2010 2 Qillqatanaka
- Lakan phaxsi 2010 5 Qillqatanaka
- Willka kuti phaxsi 2010 2 Qillqatanaka
- Qasäwi phaxsi 2010 1 Qillqata
- Achuqa phaxsi 2010 4 Qillqatanaka
- Anata phaxsi 2010 2 Qillqatanaka
- Jallu qallta phaxsi 2009 4 Qillqatanaka
- Lapaka phaxsi 2009 3 Qillqatanaka
- Taypi sata phaxsi 2009 2 Qillqatanaka
- Sata qallta phaxsi 2009 1 Qillqata
1 Amuy qillqata
Wali askipuniw aka yatiyawixa, nayax majchu pichu ukarux pur’tapuniwa.