- Global Voices Aymarata - https://aym.globalvoices.org -

Latinoamericano-nakax «Chespirito» sarawayxatapat jachapxi

Categoria-naka: Citizen Media
Roberto Gómez Bolaño como El Chavo del Ocho. Imagen publicada bajo licencia Creative Commons
Méxicon 85 mara phuqkasaw «Chespirito» (pequeño Shakespeare) sutimp uñt'at  Roberto Gómez Bolaños [1]ax sarawayxi.
 
Chespiritox tiliwisiyun wakichäwinak uñstayirïnwa. Yatiyäwinakampiw qalltäna, ukat rayrumpitak sinimpitakiw irnaqäna, ukjaruxa, 1970 maratx wakichiri, aktura ukat irpiri ukjamarakïnwa. Ukjan walja pirsunajinakpin uñstayäna, ukax aka uraqpach muytanïna ukat Latino Américan jichhürunakax wali uñt'atawa. Nayraqatax «El Chapulín Colorado [2]» ukampiw uñt'ayasïna, jupax jisk'a taña, t'uxpi ukat plastik martillu (el Chipote Chillón) ayt'atänwa. Ukampix kuna jan wals askichakïnwa, kunattï «fríamente calculado» ukjamänwa.
 
Uka pirsunajinakan «Ch» ukaw wali wakiskirïna. Ukjaruxa, Chespiritox El Chavo [3] uk uñstayäna, jupax wisinunakampiw jakasïna, yatiñ utaruw saräna ukat torta de jamón (un sándwich) ukak munäna . Yaqha pirsunajinakasti, El Doctor Chapatín [4], El Chómpiras [5] ukat Chaparrón Bonaparte (dentro de la sección «Los Chifladitos [6]«) ukanakarakïnwa. Wakichäwinakapax mexicano tiliwisiyunampin niya taqpach kuntinintimpin uñicht'ayatänwa. Jichhasa, 40 marxaruxa, yaqhip markanakan uñicht'asiskakiwa. Chespiriton wakichäwinakapax kuntinintinakan walja arunakar jaqukipat kunarakiwa.
 
2009 marat redes sociales uksanakan Bolañosaw jiwxi sarakiw amanut sapxäna. Ukampins dibujos animados ukamp Twitter kuyntapampix [7]uñt'ayasiskakïnwa, kuyntapanx 4 millun arkiriniwa ukat sapüruw wali jach'anchapxi.
 
Jichhürux taqi chaqatpin jilat kullakanakax qillqt'anipxi:
 

 

Cristian Fernandox mä jamuqan wali uñt'at pirsunajinak ch'iqiyi:

 

Eduardo Marín-ax Chapulín Coloradox wali uñt'ataw sasin qhanancht'i.

 

Ukapachparakikiw Sergio Marentes-amp Raúl Ramírez-ampix Bolaños-an yatichäwipxat qhanancht'apxi: