- Global Voices Aymarata - https://aym.globalvoices.org -

Muisca arur arut arun ch’amanchañataki, jan chhaqtañapataki

Categoria-naka: Latin America, Colombia, Citizen Media, Indígenas, Lenguaje, Rising Voices
Muisca Observatory - Photo by amanderson2 and used under a CC BY 2.0 license. [1]

Observatorio astronómico muisca – Imagen de amanderson2 bajo licencia CC BY 2.0.

Muisca [2] arux chhaqtaskiwa. Aka arux (familia de las lenguas chibchenses) uka taypinkiwa, muiscas uka jila kullakanakan arst’atänwa, Bogotá-Colombia markan thaya uraqin jakasirinakan arst’atanwa. Muisca arun saräwipxatx qillqat pankanakax utjiwa khä XVI ukat XVII maranakata, uka pankanakax kawkhanti jan amtat panka imatanakax utjkï ukhat aptanitawa. Uka arux chhaqtaskiw sasinx rey Carlos III de España [3] jupaw yatiyatäna, jupax uka markan juk’amp yatxataw lurañanakapx janiw munkataynati. Uka jark’äwix constitución de Colombia khä 1991 maran iyawsasiwayk ukhakamaw utjatayna.

Uka arux janiw arusutaxiti sasas uñt’atakchixa, ukampirus arunakapax colombianos jupanakatx sapurunjamaw arst’ataski. Aka arunakanx uywanakan quqanakan muxsa achunakan sutinakapaw utjaski, «muisquismos [4]» ukham uñt’atawa, Bogotá uksar jakasir jutirinakatx arunakax arst’ataskiwa. 

Logo of the Muysccubun project.

Proyecto Muysccubun ukan logopawa.

Aka arun chhaqtatapax Colombia uksan Jach’a yatiqañ utanakan walja lingüistas ukat antropología yatiqirinakaruw p’arxtayawayi jan ukax amuytatayawayi, jupanakax arur juk’at juk’at nayraqatar sartayañatakiw irnaqt’awayapxi. Proyecto «Muysccubun [5]» ukax herramientas digitales ukat redes sociales uksan muisca aru uñt’ayañampiw saranti. Uka tamankirinakan luräwinakapax (fuentes originales) muisca arun qillt’aña ukat wiki [6] uka jichhakipstayañawa. Mä diccionario ukaw Internet uksan español arut muisca arur uñstayasiwayi, Android uka apnaqäwimp [7] inakiw apnaqasispa.

Aka documentación ukax Página Facebook del grupo [8] uksan uñt’ayataski, muisca arux enlace documentación de la wiki ukamp chikt’atawa. Jisnawa [9]:

Urunakan arunakapa:

iaia [10]

Fon. Gonz. */iaia/
Fon. Cons. */iaia/

1. Challwa katuñ *qana.
2. Ñik’ut jan sanjasita.

Proyecto Muysccubun uka taman chikancht’asirinakarux tecnologías apnaqäwix p’arxtayawayiwa, jupanakax janiw ukak lurañ munapkiti jan ukastï juk’amp amtanakanipxiwa, Instituto Caro ukat Cuervo ukanakamp chikt’atax sáliba-español Internet uksa aru pirwa lurañ amtapxi, ukax Android ukatak apnaqäwimp [11] wakisirirakiwa. Maysatstï, Mozilla Colombia ukamp yanapt’atax navegador Firefox jaqukipawir [12] ch’amancht’añatakiw sarantasipki.

Yaqhip pata markan yatiqañ utanakanx [13] muisca arut yaticht’añ amtanakax waljaw utji, Bogotá markan yaqhip yatiqañ utanakans ukakipkarakiwa, tamankirinakax uka documentación luräwimp medios digitales ukan muisca arur ch’amanchañatak kuk’amp yanapt’asp ukwa suyt’asipki.