Joaquín Guzmán Loera (alias el “Chapo Guzmán [2]”) sutimp uñt'atax mä «centro penitenciario de máxima seguridad» uksat México markan jamasat mistuwayxatayna. Maymara anata phaxsin wasitamp katuntawayapxatayna [3], jupax narcotraficante mexicano ukhamanwa ukampirus Estados Unidos markanx Oficina Federal de Investigaciones [4] (FBI) ukhamarak jilïr irpirinakatx «Uka chachax uraqpachan thaqhataw sasin uñt'atänwa».
12 uru willka kuti phaxsit qhantati pachax Comisión Nacional de Seguridad mexicana ukax yatiyäwix uñt'ayiwa [5]. Guzmán jupax Centro Federal de Readaptación Social No.1 «Altiplano» [6] uksat jamast mistuwayxatayna, nayra sutipax «Almoloya» satawa.
20:52 pacharuw kurmüru urux 11 willka kuti phaxsinx Sistema Permanente de Video vigilancia del Penal Federal del Altiplano I, ukax Joaquín Guzmán Loera kunjams mistutayna ukawa uñt'ayi, regadera uksaruw saratayna.
Celda ukar mantapxatayn ukatx jupax janiw ukankxataynati, ukatstï jank'akiw yatiyasitayna.
Ukhamaw qalltasiwayi, Guzmán Loera jupan jamasat sarxatapaxa.
20:52 pacharuw kurmüru urux 11 willka kuti phaxsinx Sistema Permanente de Video vigilancia del Penal Federal del Altiplano I, ukax Joaquín Guzmán Loera kunjams mistutayna ukawa uñt'ayi, regadera uksaruw saratayna.
Celda ukar mantapxatayn ukatx jupax janiw ukankxataynati, ukatstï jank'akiw yatiyasitayna.
Chapo Guzmán jupax Cártel de Sinaloa [7] uka p'iqinchiripkjamawa, ch'axwawinw contra el narcotráfico [8] ukanw 2006 maran chikanchasiwayatayna, ukanx walja jaqiw chhaqharawayapxatayna.
Guzmán jupax salud, homicidios, (lavado de dinero) yanqhachäwinakat juchani. Estados Unidos uksan jupatax yatxatataskarakiwa.
Twitter uksax Carlos Loret yatiyiriw qillqt'i:
La fuga del Chapo exhibirá internacionalmente al gobierno del presidente Peña Nieto.
— Carlos Loret de Mola (@CarlosLoret) July 12, 2015 [9]
Chapo jupan jamasat sarxatapax Peña Nieto juparuw wal lup'iyani.
Maysatx senador de oposición, Javier Lozano, qillqt'iwa:
El año pasado aplaudí la captura del #ChapoGuzman [10] sin reservas y está documentado. Hoy critico la maldita corrupción que facilitó su fuga.
— Javier Lozano A (@JLozanoA) July 12, 2015 [11]
Maymarax katuntäwipat wal amparanaks t'axllisiyäta, #ChapoGuzman [10] jichhürunx k'umtwa ukham jamasat sarxapxi ukar jan suma unch'ukiw utjatapata.
Madame Deficit apnaqirix aka yätiyawitx arst'arakiwa:
#ChapoGuzman [10] jupan payïr jamasat sarxatapa. Walja OADPRS ukanax akatx uñt'ayañapawa
— Madame Déficit (@Alessia_mx) July 12, 2015 [12]
#ChapoGuzman [10] jupan payïr jamasat sarxatapa. Walja OADPRS ukanax akatx uñt'ayañapawa
Siglas OADPRS ukax Órgano Administrativo Desconcertado Prevención ukat Readaptación Social sañ muni.
Sergio Sánchez apnaqirix aka qillqt'aw uñt'ayi:
México un estado fallido #ChapoGuzman [10]
— Sergio Sánchez (@Serchez1971) July 12, 2015 [13]
Mexico markax #ChapoGuzman [10] jupan jamasat mistutapampx pantjasiwa
Memes ukanakax janiw qhipartapkanti, jan ukasti akanakax wali uñt'ayatawa:
Qhisphiyatatwa, libre soy, si me agarran, me escapareeeeee libre soy, libre soy….. Atte.. El Chapo #ChapoGuzman [10] pic.twitter.com/vP0H3nYWV6 [14]
Qhisphiyatatwa, qhisphiyatatwa, katuntapxitan ukhax jamasat sarxarakiwa, qhisphiyatatwa, qhisphiyatatwa… EL Chapo.
— Miguel Farjat (@mikefarjat) July 12, 2015 [15]
Guzmán jupax máxima seguridad México markanx 2001 maranw jamasat mistuwayarakitayna, ukapachax Vicente Fox [16] jupaw jilïr irpiri ukhamaskatayna. Chapo jupax paykutiw ukham jamasat sarxatayna.