- Global Voices Aymarata - https://aym.globalvoices.org -

Butchulla arurux jayllintäwinakampiw ch'amanchasipki

Categoria-naka: Australia, Citizen Media, Lenguaje, Rising Voices

Fraser Island by EVC2008. Used under a CC BY-NC-ND 2.0 license. [1]

Isla de Fraser EVC2008. uso bajo licencia de CC BY-NC-ND 2.0.


Australia markan, isla de Fraser Queensland ukan uñanchäwi musapxatayna, ukarjamax sapxarakiwa, aborígenes jaqinakaw ñä 5000 [2] maranakatpach utjaspana. Tradicionales uraqininakax Butchulla markachirinakawa, jupanakax aka musphañ paisaje natural ukar sutiyapxarakitaynawa K’gari ukax sañ munarakiwa “suma k’ajkir uraqi”.

Jan ukhamakipansti, butchulla markachirinakax t’aqhisit jiqxatasipxatayna colonizadores jupanakan puritaparjama, khitinakatix markachirinakar uraqinakapat arkamukupkatayna.

Isla de Fraser, Queensland

butchulla arux uka pachanakanx t’aqhisirakitaynawa, ukhamat siklu XX ukan ñä chhaqtirjamaruw puritäna kunalaykutix khä políticas gubernamentales ukhamarak grupos misioneros ukanakan jan uka ar arsuñatak amukt’ayapxatapata.

Mayamp Aru Butchulla jaktayañ programan yanapaw ch’amapampix, jichurur urunx jaktaskiwa. Programax walxa jukirinakaw luratäna kunjamakitix jaylliw cd’s ukan aru pirwanakamp [3] ukhamarak luräwinak ukanakax aru yatichañ ukhamar chikañcht’ata panka utanakan aljañ utjkix ukhamarjama, q’alpach ukanakax waynakakan p’iqinakapar amxastayañataki.

Medios digitales ukhamarak internet ukanakax walpun mayamp ar jaktayañatak ch’amanchapxi. proyecto ABC «Tayka aru [4]» ukankirjamarux (Mother tonque), video productores de la Corporación de Radiodifusión de Australia jupanakax tantacht’asipxarakiwa, video ukanak lurañataki participación de comunidades locales jupanakampi chiqak l’upt’asa khä mayamp tayna ar jaktayañaru.

Uno de estos videos se realizó entre Joyce Bonner, un lingüista comunitario con la Korrawinga Aboriginal Corporation [5] (Corporación Aborigen Korrawinga) en el área de Hervey Bay, y el productor del proyecto de la ABC Brad Marsellos. Juntos crearon este video en la que comparten una tradicional canción de cuna Butchulla [6] interpretada por la propia madre de Bonner.

Mayïr aka video ukanakax Joyce Bonner jupan luratawa, jupax mä lingüista comunitario khä Corporación Aborigen Korrawinga Korrawinga Aboriginal Corporation [5]  área de Hervey Bay ukana, ukhamarak khä ABC Brad Marsellos uka productorarampi. Paniniw aka video lurapxatayna ukanx uñacht’ayapxarakiwa mä tradicional ikjayañ jaylliw butchulla [6] jaylliw butchulla aruna ukax bonner jupan taykapan jayllint’ata.

Yunma-n Walabai, Walbai Yunma-n
Bula walalbai mil nhaa Biral
Bula walalbai binang buranga ngunda yaalam
Kalim walalbai dunam yaalam galangoor
Yunma-n walalbai walbai yunman
Yunma-n walalbai walbai yunman
Yunma-n walalbai walbai yunman

Pä nayrita Tatitur uñjañataki
Pä jiñchuqall arup ist’añataki
Mä laxraqall chiqak parlañataki
Ikxamay waway ikxamaya
Ikxamay waway ikxamaya
Ikxamay waway ikxamaya

Ikipux yaqha video lurañ yanapt’arakitaynawa kawkhantix butchulla arun patxa janchin sutinakap yaticht’asiski:

Uka video [7] ukanakax mä thakiwa mayamp butchulla arur jaktayañataki. Bunner jupamp mä aruskipt’aw ullt’am ukanx utjarakiwa orígenes ukxata ukhamarak mä lista ukax Programa del Idioma Butchulla uk suma sartañapataki: