Samart'añatakix wali jayw sarapxi: Croacia-Serbia qurpas makiptasaw mayn mayn arst'apxi

PHOTO: Marcelo Baglia. Used with permission.

FOTO: Marcelo Baglia. Usada con autorización.

Ñä Serbia de Sid qurpar puriñataki, tunq chhuxl ukhamarak nawus yaputaypin utjanwa, warminakaru, chachanakar ukhamarak wawanakar katuqañataki. Jan uphisiyal paskatañ entre Serbia ukhamarak Croacia qurpax lupimp k’ajtatat ch’uxña pampanakamp muyuntatawa, jayjans huertos de manzanos ukanakaw uñtasiraki ukatx uka ch’ujtat pampanakax mä samart’awiw khitinakatix walxa paqürunak walxa paxsinak sarnaqapkatayna jupanakatakixa. Mä pach ukankasaxa, saririnakax kunayman asxarayäwinak khä fronteras militarizadas ukan ukhamarak kuntisiyunis deshumanizantes ukanak armt’apxi kunapachatix uka muxsa achunakan qhusu umanakap ukarut ch’irwst’at ukawj granjero ukan waxt’at arst’añataki ukhamarak samart’añatak umantapxi ukjaxa.

Awkinakax jisk’alalanakaparx ichxarusipxi, juk’amp jach’a wawanakaparx thixniru ukatx muchilanakapayrx jikhanipar k’ipintata uka mankhin kunayman yänakap apararasitaw ukankaraki. Narin, Mosul yatichirixa, pächt’asiwa kunawsatix jupampi ukhamarak jupan grupo de sobrevivientes, yazidíes ukhamarak kurdos iraquíes, jupanakamp khä yanapir qurpan sultatunkan k’añaskupar jak’acht’asi ukjaxa uka k’añaskux ñä chhuxllu tuqu yap qalltxi ukjar sayt’ata, Ukat khuyjarux, Croacia markanx mä chhuxllu tunqu pamparuw kiptxi. “sapa chillqtax Iraq markat jayankatawa, ukhamarak ch’axwawinakapat jiwayasiwinakapat ukhamarak kunayman jaytjawinakat jayankatarakiwa, wali ch’amanwa”, siwa. “akax wali jasakjamakiwa— armasxapxtwa kunjamakantix asalwu sintisiñaxa”.
Fatima, kullakax kimsïr wawapat usur jaqiwa, qarjataw puri, ukachtar lupïtapatsa, laq’a ch’urawïtapatsa ukhamarak ukachtar jayatapatsa excursiones familiares a la aldea de su padres en Siria ukjatx amt’asiskakiwa. Mohammed Ali, jupan kimsa maran yuqallqallupaxa, nayraruw jali. sandalias veraniegas ukap uchjt’ata, quchal pantalunani ukhamarak mä jach’a chalikun lluchhuchrant’ata, uka mankhin mä jach’a laram unicornio lluk’unt’ata uka anatañax mä qurp makhipanipkatayna ukanaw jupar yanapirinakax churanipxatayna. “janipuw uka unicornio ichumukuskiti”. “ manq’ churi, jupampkusk ikiyi ukhamarak sarnaqäwinakajxat parlxayt’i”, sasaw mamapaxa si.

Mahmoud, palestino del campo de refugiados de Yarmouk en Damasco yatiqt’irixa, ipasiripan amparap katthapisaxa, akham sasaw si: “akaw jiwasan tistinusaxa. Achachilanakasan ukhamarak awkinakasan pach sarnaqäwinakapaw sarnaqtana. Ukhamat sapa puñtawa, sapa tayna uraqisat arksutaxa, sapa kutiw utat juk’am jayar arkamukutaxtana”.
Ukatx, paqallq pachanak ukachtar junt’u lupin sutinakax khä comparativamente solidaria policía fronteriza croata ukan qillqantatañapataki suyarasipki, ukan Mahmoud jilatax apt’äw, ch’axwaw, munasïw jayllint’anak khithinakatix jupa jak’an qunurasipkchi jupanakatak jayllintt’i.
Qhartatpachawa, buses ukanakax purinipxi, khä ch’axwtaw situwasiyunanakat, arktawinakat ukhamarak taqpach t’aqhisïwinakat walxa qurpachäw thaqir jaqinakaruw apapxi. Jan ukhamakipansti, mä constante q’alpachanina khä entre todos es la sensación de desplazamiento ukhamarak a menudo vulnerabilidad ukaxa, sikt’äwinakana ukhamarak mayïwinakan uñjt’ayatawa, ukatx nayrja ukhamarak jichha llaki chuym ch’allxtayasir amthapïwinakaw amthapipxaraki.
Kamaal ukhamarak Sabiha, kurda mediana edad de Mosul paninakarx mä primuw jupanakamp sari, Jamaal llamp’u chuymanixa, laq’a thakinx thujrupampiw sarantaski. Jupax qullañ utanaw ataque al corazón Ukat walirasiskäna kunawsatix ñä mä mar jilapachapachaw khä Mosul ukax ISIS ukamp katthapitaxa. khä, Sabiha jupamp jilir wawapampix laqakiw utapar sarapxatayna, ukanx utapax k’ala sakiyatäxataynawa pusi q’aju wawanakapax ukhamarak 13 maran imillapax chhaqatäxapxatayna, Iraq markaruw qhipaqapxatayna ukanx nä mä maraw wawanakap janir jutxasax thaqapxatayna, inas uka anqax markat k’ataq jikintsna sasa. Kunawsatix sarasipkatäna ukjaxa, Sabiha qullakax wal jachi. ukat chachapax qhumantt’i. Ukat amparat katthapis qurp makhipapxi, Jamaal jupamp chikt’ata.
Waynanaka, achachilanaka, silla de ruedas ukankirinakax masinakapan ukhamarak wila masinakapan q’ipxarutapxiwa, usuchjatanakax, Wila masinakax, sap saririnakax, wayna panichatanakax amparat katthapt’asisaw Serbia qurpan buses ukanakat mä ch’ujtat markar saraqasipki ukjat Croacia qurparux kayumpikiw mä yaqha markar sarasipki. Uka jan wali, exhaustivo caos de la estación de trenes de Tovarnik, ukjata, anqa pampanakatatxa, al bien organizado ukhamarak acogedor campo de descanso manejado por voluntarios ukar inas sarxapchini, ukay khä mä campo de procesamiento recientemente establecido administrado por el gobierno ukarpunichini, walxüruw k’añaskur suyapxani, ukax walispaw siti puriñapar puriyxapxasp ukjaxa — ukanx wila masinaka, masinaka, yanapt’irinak jupanakar suyasinipki.
Ukat, arumt’xi ukjaxa, purinirinakax t’aqhisiwinakap ukhamarak pächasiwinakap arst’apxi. Thakhix janiw thakichjatakiti, inapachanakax mä yanapir tantanakan lurt’at utjaraki, saririnakax mä confirmación de caminos uk thaqapxi ukhamarak ch’usakit minas terrestres ukanakat uk uñamukusipxaraki, ukax jan katthapiyasiñataki, jan sultatunakan inatk churt’ayasiñataki, kunjamakitix jaqhipanakax jaytjatapxataynawa khä Horgos ukhamarak Roszke uka Húngara qurpan ñä ukhamanakaw pasatapäna.
Mä musphañ warawaranak pachan k’ajkir arumawa, Khalid, Quneitra markat 77 maran circasiano jach’a tatax, thujrun mä jach’a wulsa q’ipintat sarantaski janiw khithin yanapaps munkiti. “nayrar sartasipkakiñäni maynit maynikamp yanapt’asisa
amtawinak phuqañataki”. “ch’ullqhi jaqiptanwa ukhamakipans kunayman jan walt’awinakar t’aqhisiwinkaruw aka saräwinx puritats nayrar sartasipkaktanwa janiw kunas aynacht’ayapkstuspati”, sasaw sarir masinakapar iwxt’i.
Mä eritreas warminak tanta ukhamarak mä Congo markat sapa sari jupanakax mä naranja wulsa taqpachanip kumpartasipki. “wali jayataw jutapxta ukhamarak nänakax manq’at mutuñasa, wali jayanak sarañas yatitapxaptawa”. “waynanakaptwa ukhamarak ch’ullqhiptwa ukhamarus q’alpach wawanakar t’aqhisitapatxa chuymas p’akhintasipxituwa”, sasaw Mariam kullakax si, jupax 22 maran enfermería yatiqiriwa.
Mä iraquí yuqallitun tatapax sullkaparu ukhamarak q’ipipanakamp q’impt’at tataparuwa, achikaski, qhipxaruyasiñataki. Kayuqallunakapaxa, taqininjama, jach’a phusullunak phusullsutawa, ukhamat sapa takt’ax walipun ust’i. Ukat walpun warari ukhamarak achikt’asi, Ukat mawk’amjarux kunawsatix tatapax chuymas ch’allxtayasisaw nayrar sarxaruñapatak arkti ukatx jamas manqh jacht’asisaw saraski. Kunalaykutix jan qurpar jark’antatar puriñataki ukhamarak jan jaytjayasiñataki Ukat ukham tatapax arkxaru. Uka yuqallqallurux mä qullan karparuw apapxta kayunakap qullxatañaki ukhamarak ch’uqxañataki. Ukat juk’ampxarux mayamp arumas arumpachaw sarantxapxi.
Zaynab ukhamarak Mustafa, pä maran silla de ruytankir wawanakaruxa, uka pampanakchiqx camioneta de voluntarios ukanaw Wila masinakapamp apapxi. Mustafa jupan mamapax jichha paqürunakan ch’ama tukuwipxat arst’i. sobrecargado bote inflable ukamp Egeo lamar qutat Lesbos lamar qutar paskatanipkatayn ukax umar jithintañ qalltatayna, ukatx kunayman jathi yänak jaqupxatayna kunalaykutix wali jayankaskanw qutathiyar puriñatakixa. Ukanx pasajirunakarux jan uka jathi silla de ruedas de Mustafa uk jaquñatakix walpuniw achikt’asitayna. Thakhinakan ukhamarak ina pampanakan ikipxarakitayna ukhamakipanx wali ch’amanw q’umachañax wawarxa. “Nayax sintw jupars phallkirist ukhama”. “ janiw yakha isimp isjayañs janirakiw saparut jarsuñs atkti, wawax jaqinak ukjankask ukj jars ukjax p’inqasiwa”, sasaw saraki.
Rima, siria markat khä derecho de Alepo ukxat yatiqirixa, jichhakiw jupax mä wawanitäna, Syrian, jupax 8 maran Hiba jupaw jupar chikachasi, jupax jichhakiw wajchantatayna. Hiba imillqallun chikat wila masipax Suecia markanaw jakapxi Ukat jupanakax uksa markataw suyt’asinipki. Uksa aksa, uñamukt’asi, ukanx walxa jaqinakarakiw jupampkusk uka pampanakchiq jutt’asipki. Warawaranakas ukhamarak wawa paxsis janiw walpach thakhinakar qhant’kiti, saririnakax walpach sartañatakix ukhamarak jan walpach qarjatat sartirinak wilamasinakapar jan jaytjañatakix silularanakampikiw khant’ayasipki.
Jilpachan paskatirinakana, sarantäwip tukuyañax jayankaskiwa, kunakitix qurpanak sinti qhamiyatpach paskantañar uchasipxarakini, juk’ampirus aynacht’äwinakar t’aqhisiwinakar takt’asipkapunini ukx jupanakax yatipxiwa. Ukhampachas nayrar wali ch’amampi qamasampi taqpach chuymampi
qurpachäwinak thaqtir sarantasipkakiwa, thakhit thakhi sarasisa, qurpat qurpakam makhatasa, kunalaykutix suma jakäwir purañataki.
Caoimhe Butterly jupax mä urjanisaturawa, jupax activista de justicia migratoria ukhamarak posgrado yatiqir irlandesa. Jupax 14 maraw khä movimientos sociales, proyectos de desarrollo comunitario, América Latina, mundo árabe ukhamarak yaqxanakampin irnaqi.

Aruskipäwimp qallantama

Amp suma, qillqirinaka Mantaña »

Guidelines

  • Taqpach amuy qillqatanakax mä moderadoran uñakipatawa. Mayat jilx jan amuy qillqatam apayamti, jan ukax spam ukjamaspawa.
  • Mayninakar yäqañamp uñjama. Jan wali amuy qillqäwinakamp qillqatanakax janiw aprobatakaniti.