Isturyanaka Aka tuqita Medio Ambiente

Bolivia: La Paz markanx uranio ukti katjapxatayna?

  7 Sata qallta phaxsi 2012

Pätunka kimsaqalq uru jalakipat aka llumpaqa paxsita, autoridades bolivianas ukanakax pä toneladas de material solido katxapxatayna, ukatx janiw sum yatiskiti uraniopachat jan sipansti kuma mineral radiactivopachacha, akax jan kuna medidas de seguridad jan kuna medidas de protección ukanamp apnaqapxataynawa. Ukhamarusti akax LaPaz markan niya despachos de diplomáticos uka jak´an mä utan katxapxatayna. Sum yatiñatakix yatxatäwix lurasiskakiwa.

Senegal: Umamp apawix 18 jiwatw utjayi

  1 Sata qallta phaxsi 2012

Senegal markanx jalluw walpun purintawayatayna ukatax jan walt'äwinakaw utjawayi, 18 jiata ukatx 42 usuchhjataw utji. Jilïr irpirinakapax jan walt'añan jikxatasipk uka jila kullakanakar yanapt'añatakiw amtawayi.

Bolivia: ¿Sartäwix kunjam chanirusa? TIPNIS uka thakhit wastamp unxtasiwi

  27 Llamayu phaxsi 2012

Bolivia markan thakhi luraw amtäwix Indígena uraqiwj sarañapatak ukhamarak Parque Nacional de Isiboro Sécure (TIPNIS) wakicht’atawa, ukat ukaw wasitat mayamp ch’axwäwinakamp arsuwinakamp uñstayi. Indigena tamanaka, TIPNIStuqin jakirinakamp wasitat aka 27 urunak saraqkipan qasaw phaxsita 2012 marana kayuk jutantapxi (marcha), Trinidad markat La Paz markar puruninkama, uka amtäw t’unjañap mayiñataki.

Panamá: «Ngäbe-twa, Buglé-twa, Panameñ@-twa»

  25 Qasäwi phaxsi 2012

Jichha maranaxa, redes sociales ukaruw jallallt’ata, Ngäbe-Bugle ukan indiginanakan ch’axwawinakapaw sumpin uñt’ayasi. Anata phaxsin Ngäbe-Bugle ukankirinakax Panamericana thakhi sit’antapxäna, minería ukxat arst’asina ukhamarak “maymarax kunati amtäwir puritakan ukar marka apnaqirin phuqhañap mayiñataki.”

Costa Rica: Taqit Sipan Jach’a Qull Makhatkasa

  23 Qasäwi phaxsi 2012

Costa Rica-n taqit sipan jach’a qullux Cerro Chirripó-wa, ukat qutat akax 3820 luqanakankarakiwa. Walja maranakan makhatkatapxañapatakix walja pachpan jakirinakaru, ukat anqäxankirinakaruw jawskatawayi: aka qhiphïr wiriyunakax pä mayja jakäwinak apanirapistu. Mayïr uñichäwinakax 1960 mararuw kutti, ukat mä qullu patar saräwirakiwa.

Puerto Rico: Gasoducto Jan Munasaw Unxtasipxi

  22 Qasäwi phaxsi 2012

Patakanakaw “Marcha Nacional” ukar mayachasipxäna: Puerto Rico-x Gasoducto jan munasaw sayt’i kunati San Juan markan Puerto Rico-n anat phaxs tunka llä tunkan uru saraqataruw willka urux apasïna: Poder Legislativo-t gobernador Luis Fortuño-n yanapirinakapan amtatänwa kawkiriti jach’a qullnam costa sur de la isla-t San Juan-kam gas natural apañ amtaski.

Perú: Umat arxatas kayump sartasiwix Lima markar jak'achxiwa

  10 Anata phaxsi 2012

Umat arxatas kayump sartasiwixa, 1 uru anata phaxsitw Cajamarca markat qalltasin niya Lima markar jak’achasipki. Nayrür qilqatanx phisqhür sartasiwiruw jaytawaytana, Chimbote markat Casma ukat Huarmey markakama. Aka qilqatanx 9 uru anata phaxsit Lima markar puriñatak wakichäw yatiyäwinaka, videonaka ukat yaqha jamuqanak kun uñakipapxta.